Hari Raya Aidiladha merupakan salah satu perayaan utama dalam Islam yang disambut pada 10 Zulhijjah setiap tahun. Salah satu amalan utama pada hari tersebut ialah ibadah korban, iaitu penyembelihan haiwan ternakan sebagai tanda ketaatan dan pengorbanan kepada Allah SWT. Namun, lebih daripada sekadar penyembelihan, aspek pembahagian daging korban memainkan peranan penting dalam memastikan manfaatnya sampai kepada golongan yang memerlukan.
Persoalan di sini ialah cara pembahagian daging korban – bagaimana cara agihan yang betul mengikut syariat Islam? Artikel ini akan mengupas secara lengkap tentang tatacara pembahagian daging korban yang sah, beza antara korban sunat dan korban nazar, serta siapa yang layak menerima daging tersebut.
Apa Itu Ibadah Korban?
Pengertian Korban
Perkataan ‘korban’ ini membawa maksud mendekati atau menghampiri. Dari sudut istilah pula, ia bermaksud segala sesuatu yang digunakan untuk mendekatkan diri kepada Allah sama ada berupa haiwan sembelihan mahupun yang lain.
Dalam bahasa Arab, haiwan korban disebut juga dengan istilah ‘uhdiyah’. ‘Uhdiyah’ adalah haiwan korban yang merangkumi unta, lembu dan kambing yang disembelih pada hari raya korban (hari raya Aidiladha) iaitu 10 Zulhijjah dan hari-hari tasyriq (11, 12, 13 Zulhijjah) sebagai taqarrub (mendekatkan) diri kepada Allah S.W.T.
Ibadah ini mengingatkan umat Islam akan ketaatan dan pengorbanan Nabi Ibrahim AS yang bersedia mengorbankan anaknya, Nabi Ismail AS atas perintah Allah SWT.
Sabda Rasulullah SAW,
إِذَا دَخَلَتِ الْعَشْرُ وَأَرَادَ أَحَدُكُمْ أَنْ يُضَحِّيَ فَلاَ يَمَسَّ مِنْ شَعَرِهِ وَبَشَرِهِ شَيْئًا
Maksudnya: Apabila telah masuknya sepuluh (hari terawal Zulhijjah), dan salah seorang daripada kamu hendak melakukan ibadah korban maka janganlah dia memotong rambutnya serta kukunya.
Niat Ibadah Korban
Niat adalah syarat sah bagi setiap ibadah, termasuk korban. Ia boleh dilakukan dalam hati tanpa perlu dilafazkan secara lisan. Waktu niat yang sah adalah:
- Semasa membeli atau mengasingkan haiwan untuk korban.
- Semasa menyerahkan haiwan kepada wakil untuk disembelih.
- Semasa penyembelihan dilakukan, sama ada oleh diri sendiri atau wakil.
Contoh lafaz niat (jika ingin dilafazkan):
"Sahaja aku berkorban kerana Allah Ta’ala."
Bagi korban yang diwakilkan, niat oleh pemilik haiwan sudah memadai, dan tidak wajib bagi wakil untuk berniat semula.
Syarat Sah Ibadah Korban
Untuk memastikan ibadah korban sah dan diterima, beberapa syarat perlu dipenuhi:
- Islam: Hanya Muslim yang sah melakukan korban.
- Baligh dan berakal: Individu mesti dewasa dan waras.
- Mampu: Mempunyai kemampuan kewangan melebihi keperluan asas diri dan tanggungan.
- Haiwan ternakan yang sah: Lembu, kambing, unta, atau kerbau yang cukup umur dan bebas dari kecacatan.
- Waktu penyembelihan: Dilakukan selepas solat sunat Aidiladha pada 10 Zulhijjah hingga sebelum matahari terbenam pada 13 Zulhijjah.
Bahagian Korban vs Haiwan Korban
Dalam ibadah korban, jumlah bahagian daging korban yang diperoleh akan bergantung kepada jenis haiwan korban yang disembelih. Berikut ialah panduan ringkas pembahagian korban mengikut jenis haiwan:
- Kambing atau Biri-biri (Seekor untuk satu orang)
Bahagian: Seekor kambing atau biri-biri hanya boleh diniatkan untuk seorang sahaja.
Contoh: Kalau seseorang berniat melakukan korban, dia boleh membeli seekor kambing untuk dirinya sendiri sahaja. - Lembu atau Kerbau (Seekor untuk tujuh orang)
Bahagian: Seekor lembu atau kerbau boleh dikongsi oleh sehingga 7 orang dengan syarat semua niatkan untuk korban (bukan untuk aqiqah atau lain-lain).
Contoh: 7 ahli keluarga atau rakan kongsi seekor lembu dan masing-masing dapat satu bahagian. - Unta (Seekor untuk tujuh orang)
Bahagian: Seperti lembu, seekor unta juga boleh dikongsi sehingga 7 orang.
Nota: Unta lebih biasa digunakan di negara Arab, tetapi hukumnya tetap sama.
Jenis Korban dan Pembahagian Daging
Ibadah korban terbahagi kepada dua jenis utama:
- Korban Sunat (Tathawwu’): Dilakukan secara sukarela oleh individu yang mampu.
- Korban Wajib (Nazar): Dilaksanakan kerana seseorang telah bernazar untuk berkorban.
Jenis korban ini menentukan cara pembahagian dagingnya:
- Korban Sunat: Disunatkan untuk dibahagikan kepada tiga bahagian:
✅ 1/3 untuk diri sendiri dan keluarga
✅ 1/3 untuk fakir miskin
✅ 1/3 untuk dihadiahkan kepada jiran atau kenalan - Korban Wajib (Nazar): Keseluruhan daging korban wajib disedekahkan kepada fakir miskin, dan haram bagi pelaksana korban serta ahli keluarganya untuk memakan atau mengambil manfaat daripadanya.
Nota Tambahan:
- Setiap bahagian daging dari lembu akan diambil lebih kurang 40-50 kg berat kasar (bergantung kepada saiz lembu).
- Semasa proses pembahagian, bahagian daging akan dipotong kecil dan dimasukkan ke dalam plastik untuk diagihkan.
- Kulit haiwan korban tidak boleh dijual. Ia boleh disedekahkan kepada masjid atau rumah kebajikan.
Siapa yang Layak Menerima Daging Korban?
Menurut syariat Islam, golongan yang berhak menerima daging korban termasuk:
- Fakir dan miskin: Golongan utama yang perlu diutamakan dalam pembahagian.
- Jiran dan kenalan: Termasuk mereka yang bukan Islam, bergantung kepada mazhab yang diikuti.
- Pelaksana korban dan keluarganya: Hanya bagi korban sunat, dan dalam jumlah yang disunatkan.
Penting untuk memastikan bahawa pembahagian dilakukan secara adil dan tidak meminggirkan golongan yang benar-benar memerlukan.
Amalan Terbaik dalam Pembahagian Daging Korban
Beberapa amalan yang disarankan dalam proses pembahagian daging korban:
- Segera mengagihkan daging: Disunatkan untuk mengagihkan daging korban secepat mungkin selepas penyembelihan, iaitu pada hari raya atau dalam tempoh hari-hari tasyrik (11, 12, dan 13 Zulhijjah).
- Mengagihkan dalam bentuk mentah: Daging korban sebaiknya diberikan dalam keadaan mentah kepada penerima, membolehkan mereka mengolahnya mengikut keperluan.
- Tidak menjadikan daging sebagai upah: Daging korban tidak boleh dijadikan sebagai upah kepada tukang sembelih atau pekerja lain; upah hendaklah diberikan dalam bentuk lain.
Sebagai kesimpulannya, ibadah korban yang kita lakukan bukan sekadar penyembelihan haiwan, tetapi lambang pengorbanan dan keikhlasan kepada Allah SWT. Dengan memahami niat, syarat sah, dan pembahagian daging korban yang betul, kita bukan sahaja menunaikan ibadah, malah membantu golongan yang memerlukan.
Artikel Berkaitan : Tarikh Hari Raya Haji 2025
Lakukan korban dengan ilmu dan penuh tanggungjawab. Semoga setiap bahagian yang diagihkan membawa keberkatan dan mempererat ukhuwah sesama kita. Jangan lupa share artikel ini & follow Projek Travel untuk lebih banyak info bermanfaat!
